Trong nghệ thuật Bốn hình hài

Tượng Thánh Marco trên nóc nhà thờ ở Venice với biểu tượng con Sư tử vàng

Trong nghệ thuật Cơ đốc giáo, bốn hình hài là sự kết hợp các biểu tượng của Bốn nhà truyền giáo (bốn Thánh sử), bắt nguồn từ bốn sinh vật sống trong Sách Ê-xê-chi-ên thành một hình duy nhất. Mỗi người trong số bốn Nhà truyền giáo được biểu tượng gắn với một trong những sinh vật sống, thường có cánh và cũng trong nghệ thuật và biểu tượng của Cơ đốc giáo, các bức chân dung của Nhà truyền giáo thường đi kèm với bốn hình hài hoặc các biểu tượng chỉ được sử dụng để đại diện. Các bức chân dung của nhà truyền giáo miêu tả họ trong hình dạng con người của họ thường được đi kèm với các sinh vật biểu tượng thường được biểu thị cùng bốn biểu tượng.

Truyền thống nghệ thuật Kitô giáo từ lâu đã có thói quen mô tả 4 vị Thánh Sử Tin Mừng đi kèm hoặc được đại diện bằng 4 sinh vật là con người, sư tử, bò và đại bàng. Đây không phải là sự sắp xếp cố tình hay suy tư sáng tạo của các nghệ nhân, như trường hợp biểu tượng chim bồ nông là một ví dụ về sự suy tư liên tưởng. Theo truyền thống, các hình ảnh sau đây biểu tượng cho 4 tác giả Tin Mừng: con người tượng trưng cho Thánh Matthêô; sư tử có cánh tượng trưng cho Thánh Marcô; con bò có cánh tượng trưng cho Thánh Luca và con đại bàng đang bay đại diện cho Thánh Gioan, đây là những môtip kiến trúc quen thuộc.

Sự gắn kết phổ biến nhất, nhưng không phải là nguyên bản hoặc duy nhất đó là Matthew gắn với hình hài con người, Mark gắn với hình hài con Sư tử, Luke gắn với hình hài con bò và John gắn với hình hài con đại bàng (Thánh Marco là con sư tử, thánh Luca hình con bò, thánh Gioan là chim đại bàng và Thánh Matthêu hình người). Ở giữa ngai và chung quanh ngai có bốn Con Vật, đằng trước và đằng sau đầy những mắt. Con Vật thứ nhất giống như sư tử, Con Vật thứ hai giống như bò tơ, Con Vật thứ ba có mặt như mặt người, Con Vật thứ bốn giống như đại bàng đang bay (Sách Khải huyền chương 4, câu 7) nên những điêu khắc cũng theo bố cục này.

Trong đền thờ Thánh Phero ở Vatican có cơ cấu kiến trúc, nhất là vòm hình tròn nơi cung thánh trong đền thờ do Michelangelo vẽ họa đồ theo kiến trúc thời Phục hưng, chung quanh phía trên đầu của bốn cột to lớn chống đỡ vòm tròn, có vẽ trình bày bốn vị Thánh sử viết phúc âm Chúa Giêsu với bốn biểu tượng. Trong đền thờ thánh Phêrô ở Rôma còn có 4 chiếc cột to lớn đỡ vòm tròn, trên đó có có điêu khắc hình ảnh 4 thánh sử, tác gỉa của Tin Mừng với 4 biểu tượng. Thánh sử Marco với hình con sư tử, Thánh sử Mattheo với hình một người, Thánh sử Luca với hình con bò, và Thánh sử Gioan với con chim đại bàng. Không chỉ trong đền thờ Thánh Phero có khắc vẽ hình bốn Thánh sử phúc âm với những biểu tượng như thế. Ngoài ra, còn ở nhiều thánh đường khác trên thế giới cũng vẽ khắc những biểu tượng như thế trong Thánh đường.